Câu Đối là gì? 50 câu đối gia tiên hay và ý nghĩa

Quý khách đang muốn tìm cho mình mẫu câu đối treo trong phòng thờ gia tiên chất liệu gỗ tự nhiên, và tìm hiểu thêm thông tin cũng như các mẫu câu đối hay treo phòng thờ gia tiên thì có thể tham khảo bài viết này của Nhà Gỗ Thạch Thất.

Đầu tiên các bạn phải hiểu “Câu đối là gì ?”. 

Câu đối thuộc thể loại văn biền ngẫu, gồm hai vế đối nhau nhằm biểu thị một ý chí, quan điểm, tình cảm của tác giả trước một hiện tượng, một sự việc nào đó trong đời sống xã hội. Nên lưu ý là từ đối (對) ở đây có nghĩa là ngang nhau, hợp nhau thành một đôi. Câu đối là một trong những thể loại của Văn học Việt Nam, Trung Hoa, Nhật Bản, và Hàn Quốc.

Khi treo câu đối cần tuân theo những quy tắc nào không? và những quy tắc đó như thế nào? thì bạn sẽ tìm hiểu thêm về những nguyên tắc của câu đối dưới đây.

Những nguyên tắc của câu đối

Khi viết câu đối, nếu chọn được câu chữ tuân theo nguyên tắc sau thì đôi câu đối được gọi là chỉnh đối hay đối cân.

Đối ý và đối chữ

• Đối ý: hai ý đối phải cân nhau mà đặt thành 2 câu sóng nhau.
• Đối chữ: phải xét 2 phương diện thanh và loại.
  • Về thanh: thanh bằng đối với thanh trắc và ngược lại.
  • Về loại: thực tự (hay chữ nặng như: trời, đất, cây…) phải đối với thực tự; hư tự (chữ nhẹ như: thì, mà, vậy, ru…) phải đối với hư tự; danh từ phải đối với danh từ, động từ phải đối với động từ; nếu vế đối này có đặt chữ Nho thì vế kia cũng phải đặt chữ Nho…
• Vế câu đối
• Một đôi câu đối gồm hai câu đi song nhau, mỗi câu là một vế. Nếu câu ấy từ một người sáng tác gọi là vế trên và vế dưới. Nếu một người nghĩ ra một vế để người khác làm vế kia thì gọi là vế ra và vế đối.
• Khi một câu đối do một người làm ra cả hai vế, thì chữ cuối, vế trên, câu bên phải (khi treo) là thanh trắc; còn chữ cuối, vế dưới, câu bên trái là thanh bằng.

Số chữ và các thể câu đối

Số chữ trong câu đối không nhất định, theo số chữ và cách đặt câu có thể chia câu đối ra làm các thể sau:

• Câu tiểu đối: là những câu 4 chữ trở xuống.
• Câu đối thơ: là những câu làm theo lối đặt câu của thể thơ ngũ ngôn hoặc thất ngôn.
• Câu đối phú: là những câu làm theo các lối đặt câu của thể phú, gồm có:
  • Lối câu song quan: là những câu 6 đến 9 chữ, đặt thành một đoạn liền
  • Lối câu cách cú: là những câu mà mỗi vế chia làm 2 đoạn, một đoạn ngắn, một đoạn dài
  • Lối câu gối hạc hay hạc tất: là những câu mỗi vế có 3 đoạn trở lên.

Luật bằng trắc

• Câu tiểu đối:
• Vế phải: trắc-trắc-trắc
• Vế trái: bằng-bằng-bằng
• Câu đối thơ: phải theo đúng luật bằng trắc của hai câu thực và câu luận trong lối thơ ngũ ngôn hoặc thất ngôn.
• Câu đối phú: Chữ cuối mỗi vế và chữ cuối mỗi đoạn phải bằng đối với trắc hoặc trắc đối với bằng. Khi mỗi vế đối có từ 2 đoạn trở lên thì nếu chữ cuối vế là trắc, các chữ cuối các đoạn trên phải là bằng và ngược lại. Nếu đoạn đầu hoặc đoạn dưới có đúng 7 chữ thì đoạn ấy thường theo luật thơ thất ngôn.

50 Câu đối bàn thờ gia tiên mang nhiều ý nghĩa được sử dụng nhiều nhất.

1. Triệu nhân ngật dụng hữu thành, hiếu tư duy tắc
Thế đức khắc xương quyết hậu, phúc lí vĩnh tuy.

2. Tổ tông công đức còn thơm dấu
Cháu thảo con hiền sáng mãi gương.

3. Tổ đường bách thế hương hoa tại
Duệ tộc thiên thu phúc lộc trường.

4. Thân tộc lạc quan hi thế hóa
Đôn luân như kiến nghĩa môn phong.

5. Tông tổ thiên thu trường tự điển
Nhi tôn vạn cổ thiệu như hương

6. Tộc tính quý tôn, vạn đại trường tồn danh kế thịnh
Tổ đường linh bái, thiên niên hằng tại đức lưu quang.

7. Đức thừa tiên tổ thiên niên thịnh
Phúc ấm nhi tôn bách thế vinh

8. Các hệ phồn vinh nhờ phúc ấm
Nhiều đời cố gắng tỏ công xưa.

9. Kiến tạo gia phong tân cốt cách
Bảo tồn quốc giáo cổ tinh hoa

10. Công đức lưu truyền thiên cổ niệm
Thạch bi ký giám ức niên hương

11. Đức tổ quang vinh hương vạn cổ
Từ môn hiển hách tráng thiên thu.

12. Đại hiếu đại trung, đức trọng lưu truyền vạn cổ
Chí tình chí nghĩa, đạo cao cảm hóa thiên thu.

13. Phiến niệm truy tư truyền bản tộc
Bách niên hương hỏa ức tiên công.

14. Nghiệp tổ vững bền nhân, trí, dũng
Gia phong muôn thuở đức, thảo, hiền.

15. Tổ đường linh bái thiên niên hằng tại đức lưu quang
Tộc tính quý tôn vạn đại trường tồn duy kế thịnh.

16. Phúc địa tâm điền nghi mỹ quả
Hiền tôn hiếu tử tức danh hoa.

17. Tiên tổ thiên niên phù hậu duệ
Tử tôn hậu thế vọng tiền nhân.

18. Thờ tiên tổ như kính tại thượng
Giúp hậu nhân sáng bởi duy tân.

19. An bình thần liệu nền gia thất
Sáng rực tôn huân ấm tử tôn.

20. Ngước mắt nhớ tổ tông công đức
Ghi lòng làm hiếu tử hiền tôn.

21. Ngày tháng yên vui nhờ phúc ấm
Cần kiệm sớm hôm dựng cơ đồ.

22. Cây cỏ chào xuân cánh lá thắm
Tổ tông tích đức cháu con vinh.

23. Họ hàng tôn quý công danh muôn thuở chẳng phai màu
Tổ miếu thiêng liêng phúc đức nghìn thu còn tỏa sáng.

24. Noi gương tiên tổ truyền thống anh hùng muôn thuở thịnh
Nối nghiệp ông cha phát huy khí thế vạn đời vinh.

25. Lấy trung hiếu trì gia bền vững
Dùng đức nhân xử thế lâu dài.

26. Muôn thuở công thành danh hiển đạt
Nghìn thu đức sáng họ phồn vinh.

27. Phúc ấm trăm năm Tổ tiên còn để lại
Nề nếp gia phong con cháu phải giữ gìn.

28. Nhờ thọ đức ông cha đã dựng
Đạo tôn thần con cháu đừng quên.

29. Chất chứa nghĩa nhân nghìn thuở thịnh
Trau dồi phúc đức vạn đời tươi.

30. Ơn dưỡng dục sau tựa biển Đông
Nghĩa sinh thành cao hơn non Thái.

31. Thượng bất phụ tiên tổ di lưu chi khánh
Hạ túc vi hậu nhân chiêm ngưỡng chí tiêu

32. Phụng sự tổ tiên hồng phúc đến
Nuôi dạy con cháu hiển vinh về.

33. Công đức vĩnh truyền tiên thế phả
Thuần bàng bất cải ngã gia phong

34. Đức trạch trường lưu thiên lý thuận
Ân quang phổ chiếu vạn gia xuân

35. Tổ tiên ta dày công xây dựng
Con cháu nhà ra sức trùng tu.

36. Tổ tông công đức thiên niên thịnh
Tử hiếu tôn hiền vạn đại vinh.

37. Tổ tiên xưa vun trồng cây đức lớn
Con cháu nay giữ gìn nhớ ơn sâu.

38. Cúc dục ân thâm Đông hải đại
Sinh thành nghĩa trọng Thái sơn cao.

39. Bách thế bản chi bồi chỉ phúc
Nhất gia trữ trục thụ phong thanh.

40. Tổ đức cao minh tư phú ấm
Tôn thừa phụng sự thọ nhân hòa.

41. Phúc đức tổ tiên gieo trồng từ thuở trước
Nhân tâm con cháu bồi đắp mãi về sau.

42. Tổ tông gieo trồng nền điền phúc
Cháu con canh tác nết viên tân.

43. Hiếu kính thông tông tổ
Trinh tường tập tử tôn

44. Nhờ tiên tổ anh linh phù hộ
Dìu cháu con tiến bộ trưởng thành.

45. Ơn nghĩa quân thần còn mãi với đất trời
Tinh thần tổ tiên sống luôn trong con cháu.

46. Tổ tiên tích đức ngàn năm thịnh
Con cháu nhớ ơn vạn đại vinh.

47. Sơn thủy thanh cao Xuân bất tận,
Thần tiên lạc thú cảnh trường sinh

48. Phúc sinh phú quý Gia đường thịnh,
Lộc tiến Vinh hoa Tử Tôn hưng.

49. Mộc bản thuỷ nguyên thiên cổ niệm
Thiên kinh địa nghĩa bách niên tâm

50. Nhờ Tiên tổ anh linh phù hộ
Dìu cháu con tiến bộ trưởng thành

Ngoài 50 câu đối treo phòng thờ gia tiên trên đây thì còn rất nhiều các câu đối khác được lưu truyền lại. Các bạn có thể tham khảo thêm để tìm cho gia đình mình những mẫu câu đối ưng ý nhất.